Aratz-Erreka auzoko Malkorre baserrikoa, Jose Cruz lanbidez zurgina zen eta ELA sindikatuan afiliatuta zegoen. Gerra hasi zenean, zaintzaldiak egin zituen eta gauzain gisa jardun zuen. Gerora Bilbora ihes egin zuen, eta han, bere kinta deitu zutenean, ingeniarien 11. batailoian sartu zen. Balmasedan 1937ko ekainaren 29an harrapatu zuten arte batailoiarekin lubakiak egiten aritu zen. Miranda Ebroko kontzentrazio-esparrura eraman eta han “A atalean” sailkatu zuten. Ondarretako espetxera eraman zuten arte preso izan zuten bertan.

1938 hasieran Donostiako auzitegi militar batean urgentziazko prozedura sumarisimo bidez epaitu zuten. Sindikatuko militantziari eta frontean egindakoari erreferentzia egiteaz gain, 1939ko azaroaren 22ko epaiak ontzat ematen zituen Elosiaga auzoko Aritzaga baserrian txahal batzuk konfiskatzen izan zela zioten salaketak. Hala ere, auzitegiak uste izan zuen Jose Cruz ez zela pertsona garrantzitsua izan, ez “gorrien nagusitasun”-garaian, ez frontean egindako jardunagatik, beraz, absolbitzea eta “B atalean” sailkatzea agindu zuen. Hori dela eta, kontzentrazio-esparrura itzuli eta langileen batailoian sartu zen.